Na vanaf half juli maanden door onbekend gebied gereisd te hebben, komen we half oktober weer in de bekende omgeving van oost Portugal. Als eerste strijken we neer bij het afgelegen 13de eeuwse kapelletje van Monsanto. Een miniatuur natuurgebiedje met vooral kurkeiken tussen de kolossale afgeronde keien. De kurk van de stammen is onlangs gestript, waardoor de sigaarbruine stammen en de weelderige takken met grijsgroen franjeachtig mos erop, ogen als dansende sprookjesfiguren zonder broek aan. Door de najaarsregen is de dorre grondbegroeiing weer sappig groen geworden.
Met zon en 20 graden voelt het lenteachtig. 
We hebben ook natuur binnenshuis met onze terugkerende grote huiskever (of -kakkerlak?), van zo’n twee cm. We zetten het beestje elke keer buiten, maar wanneer het eind van de dag afkoelt, vindt hij steeds opnieuw zijn weg naar binnen. Door thuisonderwijs onderzoeken we geboeid welk insect het kan zijn, maar we blijven onwetend. Er zijn ook tekenen van de herfst, maar veel minder uitbundig dan in NL. Er ligt wel gevallen blad, maar beperkt tot 10% van de bomen en de vruchten zijn rijp: granaatappels, vijgen, walnoten en eikels van zowel de altijd groene kurkeik als de steeneik. We verzamelen zaad van deze niet-invasieve exoten, om mee te experimenteren op ons bosperceeltje.
Hier begint de ‘saaie rust’, waarbij het innerlijk leven voor genoeg avontuur zorgt.
Om weer in de schrijfmodus te komen richten we ons op diverse praktische vraagstukken over boekformaat, lettertype, lettergrootte, paginamarges en daarbij steeds weer zinnen perfectioneren, schrappen en stukjes toevoegen… Leuk! Het begint te lijken op echte boeken!
Dan weer over naar de ‘noeste schrijfarbeid’. Na een geïnspireerde schrijfdag, beland ik alweer in een dip. Terwijl ik enthousiast ben, trekt de afleiding enorm. Nieuws lezen, mailen, Klaas afleiden met m’n gepraat… terwijl ik ook fantaseer over een boek dat af is.
Eigenlijk speelt deze blokkade al veel langer. Mezelf dwingen tot discipline hou ik maar kort vol. Dwang haalt het schrijfplezier weg en dát is nou juist de inspiratiebron. Tijd voor onderzoek. Bewust voelen en kennis verkrijgen om verbanden te leggen.
In het voelen van het schrijfplezier telt niet het resultaat, maar de voldoening om te verwoorden wat innerlijk leeft. Het boek af willen hebben is het jagen op resultaat. Het is een voorstelling in mijn hoofd, waar een fijne beleving weinig waardering krijgt. Wanneer een aangenaam gevoel mag stromen, dan stroomt ál het gevoel. Verstandelijk kan ik nog wel kiezen ‘dat wil ik wel, dat wil ik niet’, maar op gevoelsgebied werkt dat anders. Wanneer ongemakkelijke gevoelens geraakt worden tijdens het schrijfplezier en ik duw het weg, dán ontstaat er die onrust.
Bezig zijn met taal brengt me terug naar mijn schoolleeftijd en er wordt boosheid en verdriet geraakt, waar ik me toen geen raad mee wist. Onder de oppervlakte ligt het te wachten, tot het gezien wordt. Ik neem de tijd om de spanning erin te voelen, het te delen met anderen en te rouwen. En wanneer er innerlijk weer ruimte komt ervaar ik een nieuwe laag van zelfrespect en zelfvertrouwen. ‘Alles mag er zijn.’
Ondertussen zijn we naar de rand van natuurpark Serra de São Mamede, in de Alentejo gereden. We staan aan een stuwmeer met bomen eromheen zoals de steeneik en de mimosa, die geen blad verliezen. Verspreid langs 300 meter waterkant staan 15 campers van wel acht nationaliteiten. Met een wandeling ontdekken we verderop een geweldig, eenzaam plekje. Dát is wat voor ons! We parkeren de camper achter een grote mimosaboom en voelen ons rijk met het verstilde leven aan de waterkant. Na een paar dagen regen, schijnt de zon. Lekker wandelen en koffie drinken aan een spiegelglad meer, met vogels, springende vissen en actieve libellen, doet het denken verstommen en verbindt ons met de ontzagwekkende levensenergie.
Het schrijven in onze aangename mobiele serre heeft weer flow. Mentaal herbeleef ik tijdens het typen onze zomerreis langs de Zweedse fjordenkust. Sommige dagen brengt onrust me weer tot innerlijk werk om bij moeilijkere gevoelens die zich tonen, weerstandsloos aanwezig te leren zijn.
Klaas is bezig de eerste hoofdstukken af te ronden voor proeflezers. Zijn modus van intuïtie en kennis samen laten vloeien, wordt nu ook dwars gezeten door een jagen naar een goed leesbaar resultaat en ook hij wordt onrustig en blokkeert. Hij geeft zich over aan lezen en kleien, dus www.clayaway.eu heeft weer nieuwe aanwinsten.
Wanneer we bijna toe zijn aan boodschappen, staat vanwege Portugese feestdagen een vijfdaagse gemeentelijke lockdown voor de deur. Maar we hebben geen zin in actie. Met het laatste restje meel bakken we brood en ook de groente gaat op rantsoen. Met restjes en creatieve combi’s brengen we prima de dagen door en wat voelt het rijk met die vrijheid!
We moeten de restjes trouwens delen, want we hebben een muis aan boord. Alleen mijn oren horen het geritsel. Wanneer ik het gordijn naar voren open, zit daar een allerliefst bruin bosmuisje te knabbelen. Klaas zit met open mond te kijken. Pas nu gelooft hij het. De volgende dag maken we voorin alles schoon, ervan uitgaand dat het beestje weg gejaagd is en verkassen een paar kilometer. Maar… de muis is mee! De nacht erop hoor ik hem, ditmaal in onze nog ¾ volle voorraadkist. Ik probeer hem te vangen, maar hij is vreselijk rap! Na een dik uur verander ik de tactiek, terwijl Klaas zuchtend in bed ligt. Steeds maak ik een hoek van de voorraadkist leeg, dicht ik de kieren met aluminiumfolie om hem in te sluiten. Wanneer de kist helemaal leeg is, zie ik geen muis. Nét wanneer ik denk dat hij toch ontsnapt is, laat ie zijn snuitje zien. Hij kan er inderdaad niet meer uit. Theeglas erover, plankje eronder en hebbes. Blij dat ik hem niet dood heb hoeven maken, zet ik hem vanuit dit muizenwalhalla 100 meter verderop uit... in de brute buitenwereld. Inmiddels hebben we gelezen dat bosmuizen in gevangenschap wel vijf jaar worden, maar dat maar 10% in het wild de acht maanden haalt. Ik heb hem dus eigenlijk beschikbaar gesteld voor de voedselketen.
De volgende dag vullen we de reserves flink aan met ruim 300 euro aan boodschappen, voor een op handen zijnde lockdown, waarbij iedereen opgesloten zit binnen de gemeentegrenzen. Wonderwel lukt het me om alle voorraad op te bergen, wat altijd een uitdaging is. Indien nodig kunnen we wel een maand vooruit, maar dunbevolkt Alentejo blijft voorlopig open.
Op het reisblog komt de reactie dat we weinig over corona schrijven. Als nomaden in Europa volgen we het internationale corona gebeuren nauwkeurig, maar het is eigenlijk niet zo’n onderdeel in onze beleving. We vernemen dat er mensen zijn die het lastig vinden. Door corona is de denderende trein van de consumptie-economie (en het bekostigen ervan) tot stilstand gekomen en dat is een ingrijpende verandering. Toen mijn werk acht jaar geleden stopte en we besloten om ons verlangen naar meer echte levenskwaliteit te volgen, zijn ook wij door die verandering gegaan, met vallen en opstaan. Inmiddels willen we niet meer anders. Wanneer de jacht naar zekerheden en geluk in de vorm van geld en consumptie stopt, worden we teruggeworpen op onszelf. Wie ben ik, wanneer vertrouwde gewoonten en rollen wegvallen? Heb ik het wel fijn met mijzelf? Voor mij ook een actuele ontwikkeling, zoals je hierboven hebt kunnen lezen. De antwoorden op deze essentiële vragen geven daarentegen een grote meerwaarde om te leven in vrijheid.
Tja, in vijf weken Alentejo beleven we veel… Aan de Rio Caia vinden we een heerlijk plekje in een extensief veeteeltgebiedje. De rivier staat laag en we wandelen door de groene rivierbedding. In de geel bebloemde weilanden eromheen, een soort uiterwaarden, graast vredig een kudde van 40 paarden. Een viertal witte reigers heeft hier hun woongebied.
De nabije boer heeft een kudde van zo’n 50 geiten met drie herdershonden vrij rondlopen. Zo hartverwarmend om te zien hoe de geiten en de honden één hechte roedel vormen, dag en nacht.
De boer zit ‘vastgeplakt’ op zijn tractor en zijn vrouw stapt in en uit zijn laadbak om lopend wat activiteiten te verrichten. De grootste bedrijfstak bestaat uit zo’n 400 schapen en 200 lammeren. Een stuk of tien honden complementeren het team van de boer en boerin in het managen van de dieren. De schapen grazen in ruime weilanden, waar het mooi samenwerkende team hen dagelijks naar toe drijft, waarbij al die klingelende bellen de dynamiek omzetten in geluid. Er zijn ook kreupele dieren bij, die gewoon wat langzamer lopen. Wel een goed teken dat ze niet zijn afgemaakt. Wanneer de boer van zijn tractor stapt, blijkt hij zelf ook slecht ter been. De tractor is dus zijn ‘scootmobiel’, maar dan zonder stigma. We spreken elkaars taal niet maar met enkele woorden en gebaren ontstaat een wederzijdse waardering.
Om de week hebben we een paar dagen regen. Door een ‘regenbom’ wordt het waterstroompje waar we eerst overheen sprongen, binnen 24 uur een brede, snel stromende rivier. Het is machtig om te zien hoe de natuur altijd in beweging is, soms woest en dan weer subtiel.
Tussen de (hoos)buien door tussen wandelen we langs de rivier. Aan de oevers van de rivier bevinden zich zowel stenige strandjes, als rietkragen en een aantal kalende populieren; grote keien in het gras stapelen zich langzaam op tot heuvels met verwilderde boomgaarden.
Plots zien we drie natgeregende ‘reuzenratten’. Ze zijn fors en wel een meter lang. Kunnen ratten zo groot zijn? We zijn verheugd bij het treffen van echt wild. Uiteraard ben ik te traag voor een foto, maar bij terugkomst pakken we het thuisonderwijs weer op, om te ontdekken dat het mangoesten zijn! In Europa is het zuiden van Iberië de enige plek waar deze Egyptische mangoesten voorkomen.
Als we langs de boerderij lopen horen we het rumoer van 200 driftig blatende schapen. We blijven nieuwsgierig kijken en ineens springen uit de schuur 200 luid mekkerende lammeren naar hun moeder. Binnen dit voor ons tweetonige spektakel weet elk lam en elk moederschaap elkaar moeiteloos te vinden, doordat zij elkaars unieke geluid horen. Het roert ons dat dit oergedrag de onnatuurlijke scheiding van moeder en lam weer tenietdoet.
Wanneer we een stuk asfaltweg omhoog wandelen, kunnen we over de veeroosters een groot gebied in met weidebegroeiing en eiken. Op de top is een oude, vervallen uitkijktoren. We kunnen er niet in, maar ook vanaf de grond hebben we mooi uitzicht over de omgeving. Het is zo heerlijk om in het groen te zijn en ook mooie wolkenluchten over te zien drijven. Er graast een kudde van zo’n 50 kolossale, bruin-zwarte runderen sommigen met flinke horens, die állemaal naar ons kijken. We belopen het pad dat van hen weg leidt en treffen verderop, verlaten in het weiland, een jong kalfje. Plots komt die hele kudde aangestormd. We willen niet onder die hoeven belanden. We zijn op het pad gebleven, dus niet dichtbij het kalfje en even plots als ze zijn gekomen, draven ze in hoog tempo weer weg. Opgelucht maken we ons rondje af, maar voor het veerooster staan ze... uhh… ons pissig op te wachten? Wanneer we langzaam naderen groeperen ze zich dominant en lijken ze te snuiven. We blijven wachten en ik maak wat fotootjes. Er staan lieflijke kalfjes tussen. En ineens, zonder merkbare aanleiding, rent de hele kudde tegelijk weg. We zijn verbaasd en bedanken hen opgetogen. Wat een bijzondere indrukken.
We hebben hier een toptijd! Het is leuk om wat van de extensieve veeteelt mee te krijgen. Het heeft onze sympathie, maar… het blijven toch dieren in gevangenschap, die bestaan bij de gratie van consumptie. Uit liefde voor de dieren voel ik in mijn hart weer een verdere verschuiving naar een veganistische leefstijl.
En terwijl we hier nog niet weg willen, gaan ook in de Alentejo meerdere gemeenten in lockdown, vanwege oplopende coronacijfers. Momenteel gaat het in Spanje en Nederland zelfs beter dan in Portugal. Dus we vertrekken. Om niet in volle winkels terecht te komen, wippen we even de Spaanse grens over en vullen we in Badajoz onze voorraad brood, groenten, fruit en vegaspullen aan. 200 Kilometer zuidelijker zijn de nachten warmer dan de huidige 7 graden en we gaan zien hoe lang we in de Guadiana-vallei opgesloten mogen blijven.
'Waar het echt om gaat kan je niet zien met je ogen. Je kan alleen goed zien met je hart'.
- Le Petit Prince -