Onze gezondheid vraagt deze reis meer aandacht dan we gewend zijn.
Naast Pinke’s blaas- en nierproblemen, blijkt ook haar hart minder goed te werken. Dus begint ze voor de derde keer aan een behandeling. Niet alles en iedereen bereikt de ouderdom. Pinke is pas 6 jaar, maar ik begin er rekening mee te houden dat haar lijfje vroegtijdig op is.
Zelf heb ik het afgelopen jaar regelmatig pijnlijke ontstekingen gehad. Door de overgang spelen hormonale veranderingen op en is mijn afweer verminderd. Tja, ineens is daar die leeftijd waarop een lichaam meer zorg vraagt om gezond te blijven. Naast medicijnen en wat extra voedingssupplementen, pas ik (voorlopig) ook het eetpatroon aan: suikervrij en minder koolhydraten. Daardoor moet de werking van de dikke darm, die 70% van het afweersysteem voor zijn rekening neemt, verbeteren.
Klaas zijn bloedcontrole, na de prostaatkanker ruim 3 jaar geleden, is gelukkig goed. Wel merkt hij dat hij ouder wordt. Zijn (mentale) kwetsbaarheid neemt toe. Hij merkt bijvoorbeeld dat het gedoe dat komt kijken bij een aankoopproces in een ondoorzichtig, buitenlands systeem, minder goed aan kan.
Naar de verkopend makelaar van ons beoogde landje mail ik relevante stukken uit het bestemmingsplan en de actuele grondprijzen. Ons openingsbod houden we hetzelfde, wat zo’n 65% boven de huidige marktwaarde ligt. Wettelijk heeft het perceel de bestemming: ‘2/3 deel natuurlandschap met rotspartijen’ en ‘1/3 deel bosbescherming’. Kurk oogsten van de eik of vee dat het landschap onderhoud is toegestaan, maar de hoofdbestemming mag er niet onder lijden. Daarentegen wordt het perceel aangeboden als ‘landbouwgrond in een natuurlijke omgeving’, waardoor de verkoper een vraagprijs hanteert die 2,5 keer boven de reële marktwaarde ligt.
We nemen even fysiek afstand van het Portugese gebeuren in het zuid Spaanse natuurpark Doñana. Vanuit het pijnbomenbos lopen we via een wandelpad door een groene kloof, naar de goudgele kliffenkust met perfect wandelstrand aan de Atlantische oceaan. Wát een schoonheid! Dagelijks wisselen prachtige bos- en strandwandelingen elkaar af. Het is zonnig en 18 graden. Héérlijk!
Een stukje uit de kust is vijf jaar geleden een grote natuurbrand geweest. De duizenden dode pijnbomen zijn nu allemaal opgeruimd en de houtversnipperaar heeft een ware houtmijn voor ons achter gelaten. Bezeten van enige houtkoorts vullen we onze voorraad ruimschoots aan. We genieten: dit is hoe bio-brandstof bedoeld is! De houtjes van zo’n 10-15 cm passen perfect in ons mini-kacheltje. De nachten zijn fris, zo’n 5 graden, maar aan de Spaanse oostkust (Valencia) vriest het momenteel zelfs 10 graden. We starten de dag op met houtkachel, daarna neemt de zon het verwarmen over. Wat voelt het toch bevredigend om te leven in harmonie met de natuurlijke elementen!
Er staan hier meer camperbussen dan voorgaande jaren, doordat Portugal de handhaving sinds vorig jaar heeft aangescherpt. Vrij overnachten in de Algarve is heel moeilijk geworden. De aanwezigheid van meer campers noodzaakt ook Spanje strenger te handhaven op het overnachtingsverbod in natuurparken. Na een weekje bonkt om 9.00 uur natuurbeheer op de deur. Ik voer een gesprekje met de vriendelijke parkwachter. We mogen er alleen overdag blijven… Jammer voor ons, maar wel begrijpelijk.
Met nog een dag van bos- strandwandelingen hebben we een milde overgang voor ons vertrek. Op het duin met koffie en zelfgebakken, suikervrije appeltaart sluiten we ons verblijf in dit geweldige gebied af.
We trekken het binnenland in, 50 km uit de kust naar Minas de Rio Tinto, een mijnbouw-gebied. Al 5000 jaar geleden ontstond de mijnbouw hier, maar de moderne tijd heeft geleid tot het gróótschalig afgraven van de beboste hellingen, op zoek naar ertsen als ijzer, koper, zilver, mangaan, cadmium, mogelijk zelfs kobalt. Het gebied is compleet door de mens verwoest, maar is nu op een andere manier indrukwekkend. Het een soort maanlandschap van 35 km2. Niet alleen zijn bergen en valleien gesneuveld, maar zelfs hele dorpen werden ervoor verplaatst. De muren van het gesteente hebben een fascinerend kleurenpalet.
De schaal van de operaties is zó groot, dat er kunstmatige kraters zijn van enkele kilometers breed, die een paar kilometer verderop weer leiden tot vierkante bergen van nauwkeurig gestort puin, van wel meer dan 100 meter hoog. De grote puinwagens met wielen van twee meter doorsnee, lijken daarboven wel speelgoedautootjes, die het puin met een stofwolk omlaag storten.
De rode rivier, Rio Tinto, stroomt door de regio. De ijzerhoudende erts kleurt de rivier bloedrood. Maar in het landschap, bij ‘de geboorte’ van de Rio Tinto, stromen beekjes met oxiden van groen tot fel oranje naar de hoofdrivier. Gefascineerd bezoeken we verschillende delen van het gebied. Klaas verzamelt rode klei en verschillende oxiden, om in zijn atelier leuke experimenten mee te doen. Voor zijn kleiblog, waar nu een compleet overzicht staat van al zijn keramiekwerk, schrijft hij ook hierover een blogbericht: www.clayaway.eu
Het heeft even geduurd voor de verkopend makelaar van zich laat horen. Onze argumenten hebben ‘hun serieuze aandacht’ en ze doen een tegenvoorstel. De vraagprijs zakt iets, maar is nog steeds meer dan het dubbele van de marktwaarde. Hij laat meteen weten dat hij vertrouwen heeft dat we eruit gaan komen. Een mening die wij nog niet delen. We verhogen ons bod met nog eens 10%. Plotseling komt hun definitieve voorstel: hun prijs daalt 3%, waarmee de prijs nog steeds meer dan het dubbele van de huidige marktwaarde blijft. Klaas is bereid te betalen, om vooral van het gedoe af te zijn, maar ik haak af. Eigenlijk komen we precíes tegen waar op internet voor gewaarschuwd wordt bij het kopen van onroerend goed in Portugal: Geloof nooit de verkopend makelaar. Geloof zelfs niet wat je ziet: er is veel illegaal, waardoor de praktijk vaak niet overeenkomt met wat er wettelijk mag. En de koper is onbeschermd, die draait op voor álle kosten, als iets onrechtmatig blijkt te zijn.
Inmiddels heeft Klaas met moeite aan zichzelf toegegeven, dat hij er eigenlijk tegenop ziet om de ruïne te herstellen tot ateliertje. De jonge hond in hem had nog wel zin in een uitdaging, maar de ouderdom haalt hem in. En een vaste plek om te kleien was de aanvankelijke reden, om naar een landje in het zuiden op zoek te gaan.
Dus... aan de makelaar laat ik weten dat het niet meer goed voelt en we trekken ons bod in. In deze anticlimax laat de ‘zeer vriendelijke makelaar’ zijn teleurstelling blijken door zijn ware mening te ventileren: 'Buitenlanders zijn arrogant, behandelen de Portugezen slecht, willen Portugal uitbuiten en zullen het hier nooit maken’. Vermoedelijk denken veel meer zuid Europeanen zo, omdat heel wat buitenlanders zich hier ook naar gedragen. Daarbij heeft Nederlandse regering t.o.v. zuid Europa zich zo gepresenteerd. Anderzijds heeft dit gepensioneerd makelaar-echtpaar gepocht over hun auto's, boten en caravans. Ze lijken zelf na te streven wat ze bij anderen veroordelen.
De afgelopen maanden hebben zich spanningen in onze relatie opgebouwd. Klaas loopt tegen grenzen aan dat hij niet meer alles kan wat hij wil. Ook kan hij niet meer tegen mijn strijdbaarheid, een karaktertrek die opkomt als reactie op het oneerlijke, kapitalistische systeem. Klaas krijgt hartkloppingen van de stress en is er beroerd van. Ieder van ons zal, met moed en mildheid, in de spiegel moeten kijken, om verantwoordelijkheid te nemen voor de gezondheid van onszelf en onze relatie. Klaas heeft te weinig ruimte voor zichzelf genomen en heeft moeite met grenzen aangeven. Ik heb me teveel gericht op ‘samen’, als vlucht van moeilijke gevoelens in mijzelf. Wat meespeelt is dat we door alle onrust onze (schrijf)projecten hadden stopgezet, dus ons niet meer langdurig terugtrokken in onze eigen wereld. Als eerste bouwen we daarom twee stilteblokken in op de dag.
Om inzicht te krijgen in mijn aandeel van de spanningen en hoe ik me daarin kan ontwikkelen, begin ik met lessen van Jan Geurtz, leraar Tibetaans boeddhisme. Het boek ‘Verslaafd aan Liefde; zelfacceptatie en geluk in relaties’, geeft me veel inzichten in de ‘afhankelijke liefdesrelatie’ en de fundamentele onzekerheid die daarmee samenhangt. Inzichtmeditaties brengen me een nieuwe verdieping in het Zijn met mijn gevoelens en verlangens.
Om onze liefde voor de São Mamede los te koppelen van de aankoopperikelen, rijden we terug naar dit gebergte. Aan de Spaanse kant is het ook rijk aan schitterende rotspartijen en vergezichten richting Portugal. Er zijn meer wandelpaden, want het ligt aan een wandelroute langs verschillende dolmen; prehistorische grafmonumenten, waarvan sommigen nog in verrassend goede staat!
Klaas is opgelucht dat de aankoop van de baan is. Hij geeft aan dat hij nog steeds enorm tevreden is over het leven in de camper. Hij wil zéker niet terug in een huis en ik al helemaal niet. Door corona reisden we de laatste 2 jaar 8 maanden aan één stuk, maar het blijkt passender om te reizen zoals we daarvoor deden. Globaal genomen: het voor- en najaar in Norg steeds 2 maanden de handen creatief uit de mouwen steken en ‘s winters 5 en zomers 3 maanden als flexibele nomaden in alle rust lezen, schrijven en wandelen, in de schoonheid en vrijheid van de natuur in Europa.
We filosoferen weer eens over de bizarre constructie van grondbezit. Toen de aarde zo’n 4,5 miljard jaar geleden ontstond was deze van zichzelf. Geen enkel levend wezen beschouwde de aarde als bezit. Alles wat op de aarde leeft komt uit die aarde voort en keert er ook naar terug. Het is logischer om de mensheid als het bezit van de aarde te zien dan andersom. De moderne mens ontstond 200.000 jaar geleden en was onderdeel van de natuur. Toen 10 duizend jaar geleden de landbouw ontstond, kwam men op de dwaze gedachte dat een individueel mens zich exclusief stukken aarde kan toe-eigenen. Als een dwaasheid maar lang genoeg bestaat, wordt hij vanzelf als logisch gezien. Voor jagers-verzamelaars is het idee dat grond in bezit genomen kan worden ronduit absurd. Grondbezit is, hoe je het ook bekijkt, de basis van alle ongelijkheid. Door grondbezit normaal te vinden, zijn we het ook normaal gaan vinden dat planten en dieren en zelfs medemensen tot bezit gemaakt kunnen worden en we onze wil aan andere wezens kunnen opleggen.
Alhoewel wij niet helemaal los kunnen leven van de huidige dominante cultuur, kunnen we daarbinnen wél de aarde als van iedereen beschouwen. We besluiten dat we voortaan meer vrijheid zullen nemen om geprivatiseerd land te bewandelen, zolang het in overeenstemming is met de natuurwaarden.
Terug in Portugal blijkt dat Pinke een volgende kwaal heeft: een ontstoken lever, waarvoor wederom een behandeling nodig is. He, jasses! En helaas is ze ook mank gaan lopen, misschien iets met de gewrichten door alle medicijnen? Zucht! Pinke beweegt zorgeloos mee met haar ups en downs, maar ik ga toch contact opnemen met een holistische dierenarts in Nederland, om te zien hoe alle mankementen zich met elkaar verhouden.
Op de vaccinatielocatie in Portalegre ontvangen wij eenvoudig de boosterprik, zodat we vrij de landsgrenzen kunnen blijven oversteken en de kans op (een nare uitwerking van) Covid flink kunnen verkleinen. Voor de Portugese Covid-pas werkt moeten we 2 weken wachten.
Dus verblijven we zolang op prachtige natuurplekjes in de São Mamede. We bezoeken een laatste keer 'ons granieten oerlandje'. Ik ga eerst alleen om in stilte te voelen wat het met me doet. Als blijkt dat de buur-boer, die eerder met tekkels en geweer de vossenburcht bedreigde, met een tractor de twee meter grote keien heeft weggeschoven en de burcht heeft uitgerookt ben ik geschokt. Vol verzet tegen deze barbaarse taferelen, ga ik ga op een rots zitten mediteren; met moed en mildheid voelen wat er in me leeft. Een heuse oefening om niet te vervallen in strijdbaarheid tegen de heersende maatschappij, maar erkenning te geven aan alle gevoelens en mijn liefde voor het natuurlijke leven.
Als Klaas later komt met de koffie, is ook hij geraakt door het grove geweld dat is gebruikt in een oeroud, ongerept stuk natuur. We zijn bevestigd: het landje opgeven is een goed besluit geweest.